ॲकलेसिया: जाणून घ्या ॲकलेसिया बद्दल सर्व काही
ॲकलेसिया काय आहे?
ॲकलेसिया एक दुर्मिळ पण गंभीर विकार आहे जो अन्ननलिकेला (इसोफेगस) प्रभावित करतो. ज्यामध्ये अन्ननलिकेच्या खालच्या भागातील स्नायू आकुंचन आणि प्रसरण होत नाहीत. ॲकलेसिया असलेल्या लोकांना अन्न आणि द्रवपदार्थ गिळण्यात त्रास होतो. उपचार न केल्यास, कालांतराने, स्थिती खराब होते आणि गिळणे अशक्य होऊ शकते. तसेच, उपचार न केल्यास कदाचित अन्ननलिकेचा कर्करोग होण्याचा धोका असतो. म्हणून, ॲकलेसियाचे लक्षण दिसताच उपचार करणे आवश्यक आहे. या लेखामध्ये डॉ सम्राट जानकर (लॅपरोस्कोपिक सर्जन, काईझेन गॅस्ट्रो केअर, पुणे) आपल्याला ॲकलेसिया काय आहे, ॲकलेसिया चे प्रकार, ॲकलेसिया ची लक्षणे, ॲकलेसिया ची कारणे, ॲकलेसिया चे निदान, ॲकलेसिया चा उपचार, ॲकलेसिया च्या गुंतागुंती याविषयी सविस्तर माहिती देणार आहेत. आपण हा लेख पूर्ण वाचा तसेच आपल्या मित्र परिवारासोबत पण शेअर करा.
पोटात अन्न जाण्याची प्रक्रिया:
अन्न पोटाच्या दिशेने जाण्यासाठी इसोफेगल स्नायू आलटून पालटून आकुंचन आणि प्रसरण होत असतात. अन्ननलिकेचा खालचा भाग स्नायूंच्या वाल्व्हने (लोअर एसोफगेयल स्पिन्चिटर) जोडलेला असतो, ज्याच्या प्रसारणामुळे अन्न पोटात जाते. ॲकलेसियामध्ये, या दोन्ही प्रक्रियाना समस्याग्रस्त होतात. अन्ननलिकेचे स्नायूंचे योग्यरीत्या आकुंचन आणि प्रसरण होत नाही आणि स्नायूंचा वाल्व्हचे प्रसरण अपूर्णतेने होते किंवा होताच नाही, यामुळे अन्ननलिकेच्या खालच्या भागात अन्न अडकते आणि ज्यामुळे अस्वस्थ वाटणे आणि कसेसे होणे ही लक्षणे जाणवतात
ॲकलेसियाचे प्रकार:
- टाईप १ ॲकलेसिया: (ॲकलेसिया प्रकार १): टाइप 1 ॲकलेसियाला कधीकधी क्लासिक ॲकलेसिया म्हणतात. या प्रकारामध्ये, अन्ननलिकेचे स्नायू क्वचितच आकुंचन पावतात, त्यामुळे केवळ गुरुत्वाकर्षणामुळे अन्न खाली सरकते. यामध्ये दाब किंवा घशात ढेकूळ झाल्याची भावना तयार होते. टाइप 1 ॲकलेसिया उपचार करण्यासाठी सर्वात सोपा प्रकार समजला जातो.
- टाईप 2 ॲकलेसिया: (ॲकलेसिया प्रकार 2): टाइप 2 ॲकलेसियामध्ये आपल्याला लक्षणे अधिक प्रभावीपणे जाणवतात. यामध्ये रुग्णाला अन्ननलिकेत तीव्र दाब, अस्वस्थता आणि संक्षेप अशी लक्षणे जाणवतात. तसेच खाणे किंवा पिणे यामुळे वेदना होतात आणि आपण प्रभावीपणे गिळण्यास असमर्थ होतो.
- टाईप 3 ॲकलेसिया: (ॲकलेसिया प्रकार 3): टाईप 3 ॲकलेसिया कधीकधी स्पास्टिक ॲकलेसिया असे म्हटले जाते कारण अन्ननलिकेच्या तळाशी ते पोटाला मिळते तिथे असामान्य आकुंचन होते. हा अचलसियाचा सर्वात गंभीर प्रकार आहे. आकुंचनांमुळे छातीत दुखू शकते जे एखाद्या व्यक्तीला झोपेतून जागे करू शकते आणि हृदयविकाराच्या लक्षणांचे अनुकरण करू शकते.
ॲकलेसियाची लक्षणे:
ॲकलेसिया असलेल्या लोकांना अन्न आणि द्रवपदार्थ (डिस्फेगिया) गिळण्यात त्रास होतो. तसेच अजून काही लक्षणे देखील जाणवतात.
- छातीत जळजळ
- गिळलेले अन्न अडकणे
- अन्न खाल्ल्यानंतर वेदना किंवा अस्वस्थता
- अन्न गिळल्यानंतर उलटी
- हळूहळू पण लक्षणीय वजन कमी होणे
ॲकलेसियाची कारणे:
ॲकलेसियाचे निदान:
डॉ सम्राट जानकर ॲकलेसियाचे निदान करण्यासाठी खालील पद्धतीचा वापर करतात.
१) इसोफॅगेल मॅनोमेट्री: ही चाचणी तुम्ही गिळताना तुमच्या अन्ननलिकेतील लयबद्ध स्नायूंचे आकुंचन, अन्ननलिकेच्या स्नायूंनी केलेला समन्वय आणि बल आणि गिळताना तुमचा खालचा अन्ननलिकेचा स्फिंक्टर किती चांगला आराम करतो किंवा उघडतो याचे मोजमाप करते. तुम्हाला कोणत्या प्रकारची हालचाल समस्या असू शकते हे निर्धारित करताना ही चाचणी सर्वात उपयुक्त आहे.
२) एंडोस्कोपी: एंडोस्कोपी अन्ननलिकेचा आंशिक अडथळा परिभाषित करण्यासाठी वापर केला जाऊ शकतो. एंडोस्कोपी हे एक चिकित्सकीय प्रक्रिया आहे ज्यामध्ये चिकित्सक एक प्रकारचे इंस्ट्रुमेंट अन्ननलिकेत घालून अडथळा परिभाषित करतो. हे तपासणी जर तुमच्याकडे अन्ननलिकेच्या आतील कोणतीही समस्या आहेत तर त्याची शोध आणि उपचार करण्यासाठी मदत करू शकते. त्यामुळे, एंडोस्कोपी एक उपयुक्त उपचार पद्धती आहे ज्यामुळे नियंत्रित आणि सुरक्षित तपासणी केल्यानंतर आपल्याला आपल्या समस्येचे अचूक निदान मिळू शकतो.
ॲकलेसिया उपचार पद्धती:
ॲकलेसियाचा बरा होऊ शकत नाही, परंतु योग्य उपचाराने लक्षणे दूर करण्यात मदत होते. Achalasia वर उपचार करण्यासाठी खालील पद्धतींचा उपयोग केला जातो:
- न्यूमॅटिक डिलीशनः (एसोफेजल स्पिन्चिंटर उघडणे) या पद्धतीमध्ये एक ट्यूब आहे जो एसोफेजल स्पिन्चर उघडते. हे ट्यूब एसोफेजसमध्ये प्रवेश करते आणि शिथिल झालेल्या स्पिन्चरमध्ये हवाचा दाब उत्पन्न करून ते उघडले जाते.
- बोटॉक्स (बोट्युलिनम विषारी प्रकार ए): एसोफेजल स्पिन्टररमध्ये स्नायू शिथिलता प्रभाव तयार करण्यासाठी: हे एक इंजेक्शन आहे जो एसोफेजल स्पिन्चरमध्ये प्रवेश करतो आणि स्पिन्चरमध्ये स्नायू शिथिलता प्रभाव तयार करते.
- लेप्रोस्कोपिक हेलर्स कार्डिओमायोटॉमी: हेलर मायोटॉमीमध्ये, एसोफेजसचे बंद स्पिन्क्टर तोडले जाते आणि पोटातील अन्न सहजपणे पोचण्यासाठी एक नवीन उपचार प्रक्रिया तयार केली जाते.हेलर मायोटॉमी केलेल्या काही लोकांना नंतर गॅस्ट्रोएसोफेजल रिफ्लक्स रोग (GERD) विकसित होऊ शकतो. त्यामुळे सर्जन फंडोप्लिकेशन उपचार पद्धती त्यामध्ये असे करता जेणेकरून भविष्यात रिफ्लक्स विकसित होऊ नये.
- POEM: Per oral Endoscopic Myotomy (POEM) : हे अचलेशिया कार्डियाच्या नवीन एंडोस्कोपिक उपचारांपैकी एक आहे.
ॲकलेसिया असलेल्या लोकांना अन्ननलिका कर्करोग होण्याचा धोका जास्त असतो. तुमचा या प्रकारच्या कर्करोगाचा कौटुंबिक इतिहास किंवा इतर कारणांमुळे तुमचा धोका आणखी वाढू शकतो. योग्य उपचाराने ॲकलेसिया रोगावर मत केली जाऊ शकते. तुम्हाला यासंबधी अधिक माहिती हवी असल्यास तुम्ही डॉ सम्राट जानकर किंवा डॉ विक्रांत काळे यांच्याशी संपर्क करू शकता.